تجهيرات سرمايش و گرمايش

یکی از عواملی که تأثیر مستقیم به چگونگی حالات رفتاری و روانی انسان ها دارد شرایط زیست محیطی است؛ یکی از عوامل مؤثر در آن، تهویه هوای مطیوع در فضا می باشد، زیرا هرچه قدر که در زیبایی و طراحی ساختمان دقت شود اگر فاقد سیستم تهویۀ مناسب باشد سکونت در آنجا بسیار سخت و حتی غیر ممکن می شود.
سیستم های برودتی:
ایران به علت موقعیت جغرافیایی خاص خود تمام شرایط آب و هوایی را دارا می باشد، کولر از وسائل ضروری برای ایجاد هوای مناسب است. از این رو که کولر های آبی بسیار کمتر از کولر های گازی برق مصرف می کنند (نسبتی معادل به 500 به 2000 وات) از محبوبیت بیشتری برخوردارند ولی در عین حال بازدۀ بسیار کمتری دارند.
کولر های گازی:
مشابه یخچال کار می کنند و بیشتر در مناطق گرمسیر و بسیار مرطوب مورد استفاده قرار می گیرد، این کولر ها معمولاً در دو مدل ساخته می شوند:
1- کولر های یک تکۀ پنجره ای
2- دو تکۀ اسپلیت
کولر های گازی نیز مانند بسیاری از وسائل خانگی از دو قسمت الکتریکی و مکانیکی تشکیل گردیده اند.

نکته: در قسمت الکتریکی از یک موتور برای ایجاد گشتاور و راه اندازی کمپرسور استفاده می شود.
نکته: کمپرسور قسمت مکانیکی به دو صورت طراحی شده:
1- کمپرسور میل لنگی
2- فاقد میل لنگ که به آن ها کمپرسور دورانی می گویند
نحوۀ سرما سازی در کولر گازی:
از تبدیل گاز و میعان توسط افزایش فشار سرما ایجاد می گردد. تفاوت آن با یخچال در این است که کولر گازی به وسیلۀ هوای دمیده شده بر روی کندانسور گرما را گرفته و تبدیل به سرما می کند در حالیکه در یخچال از دمیدن هوا بر روی عملگر استفاده می گردد.

کولر آبی:
این کولر ها به این دلیل که معمولاً در پشت بام گذاشته می شود باید در جایی قرار گیرد که ایجاد لرزش و صدا ننماید. کولر آبی را از نظر نسبت حجم هوادهی در واحد های حجمی 2000، 3000، ... و 12000 می سازند. که بر حسب مکعب در دقیقه مقدار هوادهی را تعیین می کنند.
نکته: قسمت الکتریکی شامل استاتور، روتور و درپوش می باشد.
نکته: قسمت مکانیکی شامل واترپمپ، بدنه کولر، شناور، جعبه اتصال الکتریکی و خازن راه اندازی موتور کولر می باشد.
سیستم های حرارتی:
این سیستم ها را می توان به انواع رادیاتور، بخاری، گرمایش از کف و شعله مستقیم مانند شومینه ها تقسیم بندی کرد. رادیاتورها را می توان به عنوان رایج ترین سیستم حرارتی نام برد که از مخزن آب، مشعل برای گرم کردن آب، منبع انبساط و لوله هایی که آب را به دستگاه رادیاتور منتقل می کنند تشکیل می شود.

نکته: نوع آلمینیومی رادیاتور بالاترین ظرفیت حرارتی را دارد. نوع فولادی استحکام بالایی دارد و نوع چدنی آن از رده خارج گردیده است.
نکته:سیستم گرمایش از کف در کاهش مصرف انرژی بسیار مناسب است. این سیستم توسط لوله های پلیمری یا در مواردی نادر، فلزی زیر کف ساختمان کار گذاشته می شود.

شومینه
شومینه یک مولفه تزئینی و یک نقطه عطف در فضاهای داخلی می باشد. شومینه گرما، زیبایی و آرامش را با نور آتش در فضا ایجاد می کند. در فضاهای داخلی وجود المانهای طبیعی حائز اهمیت می باشد. بدینگونه که نور آتش با سرزندگی و پویایی خود فضایی صمیمی را ایجاد می نماید. حتی شومینه می تواند ارتباط بسیار خوبی با بقیه نازک کاری های اتاق برقرار نماید. این نقطه به عنوان یک نقطه کانونی می تواند محل گردهمایی های جمعی باشد.

هدف اصلی و کاربردی استفاده از شومینه این است که باید بتواند دود و ضایعات حاصل از سوختن سوخت را براحتی خارج نماید. علاوه براین مورد زیبایی و روح بخشیدن به فضا یکی دیگر از خصوصیات استفاده از شومینه می باشد در نتیجه بسته به سبک طراحی مورد نظر موارد ذیل حائز اهمیت می باشند:
1- ابعاد و اندازه بازشو شومینه
2- دیوار اطراف شومینه
3- طراحی قطعات کنسول شومینه
4- کف شومینه
5- لوازم فرعی تزئینی شومینه

همانطور که در آیین نامه های ساختمانی در ارتباط با ابعاد شومینه توصیه شده است اگر بازشو شومینه کمتر از 56/0 متر مربع باشد کف شومینه باید حداقل 40 سانتی متر در پشت بازشو و 20 سانتی متر در جهت عمود بر آن وسعت داشته باشد. حال اگر اندازه بازشو بیشتر از اندازه مذکور باشد کف به حداقل 50 سانتی متر پشت بازشو و 30 سانتی متر در جهت عمود تغییر می یابد.

شایان ذکر است که هر تغییر در ساختار دودکش و شومینه باید توسط مهندس تأسیسات یا معمار بازرسی شود. معمولا 1/0 مساحت بازشوی شومینه را برای حداقل سطح مقطع مفید دودکش استفاده می کنند. برای جلوگیری از اتلاف انرژی و گرما بخش جلویی شومینه باید پیش آمده تر از قسمت عقب آن باشد و دیواره پشتی باید به طرف دهانه خم شده باشد. در ضمن قوس بالای بازشوی شومینه فقط باید 10 سانتی متر ضخامت داشته باشد.

آجر نسوز همراه با ملاتی از خاک نسوز، بهترین ترکیب برای پشت، طرفین و قسمتهای داخل که در معرض مستقیم آتش هستند می باشد.
یکی از اجزاء بسیار مهم تشکیل دهنده شومینه دریچه یا دمپر می باشد، که در تنظیم میزان خروج دود نقش بسزایی دارد. بهترین محل برای قرار گیری دریچه بالای بالاترین خط بازشو می باشد، که در پشت آجر کاری پنهان می گردد.
بخش پشتی شومینه به علت قرار گیری در مقابل گرمای شدید حتما باید از مواد بسیار مقاوم در برابر آتش ساخته شود و محافظ شعله که نقش محافظتی دارد باید حداقل 40 سانتی متر از جلویی ترین نقطه شومینه ساخته شود.
در شومینه های چوبی معمولا در قسمت پشت یک خاکستردان دارد که توسط کشویی به خارج راه پیدا می کند که از آن طریق خاکسترها را می تواند خارج کند.

جدا از مسایل فنی که در بخش شومینه مطرح شده، مهمترین بخش انتخاب محل شومینه به عنوان یک نقطه کانونی می باشد. حتی شومینه می تواند ارتباط خیلی خوبی با بقیه نازک کاریهای اتاق برقرار نمايد.
سیستم تهویۀ مطبوع:
این سیستم ها بر اساس شرایط آب و هوایی محلی که در آن قرار می گیرند طراحی و تنظیم می شوند. در بسیاری از اینگونه سیستم ها فیلتر های الکترواستاتیکی و یا مکانیکی قرار می دهند که عمل تصویۀ هوا را نیز انجام می دهند. دز این سیستم ها می توان از رطوبت زن و یا رطوبت زدا برای افزایش و یا کاهش رطوبت فضا استفاده کرد از انواع این سیستم ها می توان چیلر را نام برد.

نکته: پکیج اسپلیت را در اتاق هایی که دارای دیوار خارجی می باشند و یا مسیری به اندازۀ کافی کوتاه به فضای آزاد دارند می توان استفاده کرد همچنین در بازسازی ساختمان های قدیمی به علت اینکه این سیستم نیاز به اصلاح لوله کشی و کانال کشی ندارد استفاده می شود.

چیلر:
از تجهیزات بسیار مهم در سرمایش به شمار می آید و به طور کلی به دو نوع چیلر های تراکمی و جزبی تقسیم می گردد که چیلر های تراکمی از انرژی الکتریکی و چیلر های جزبی از انرژی حرارتی به عنوان منبع اصلی سرمایش استفاده می کنند.

فن کویل:
یکی دیگر از تجهیزات سیستم سرمایش و گرمایش فن کویل ها می باشد که از لوله های ساده و یا پره دار تشکیل گردیده اند، در زمستان برای جلوگیری از یخ زدگی آب درون آن، مقداری محلول زدیخ به آن اضافه می کنند در این موارد معمولاً به جای زدیخ از اتیلن گلیکل استفاده می شود.