معرفی رشته مهندسی معماری

معماری

برخی تعریف*های معماری

معماری بر سه قسم است. یکی ساخت بناها و دیگری ساخت ساعت*ها و سوم ساخت ماشین*آلات. بناها خود بر دو نوع*اند: بناهایی که برای استفاده همگان و استحکام بخشیدن به شهرها در مکان*های عمومی ساخته می*شوند و بناهایی برای استفاده*ی شخصی افراد. هر سه این*ها باید با توجه به دوام، راحتی استفاده و زیبایی ساخته شوند. ویتروویوس، تقریباً ۲۰ سال قبل از میلاد

معماری چیست؟ فرم مجسم اصیل*ترین اندیشه*های انسانی! شوق او! انسانیت او! ایمان او! دین او! این چیزی است که روزی معماری بود. والتر گروپیوس، ۱۹۱۹

وظیفه*ی [برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...] برقرار کردن ارتباط حسی است به*وسیله*یمصالح خام. لوکوربوزیه، ۱۹۲۳

معماری بازی حجم*ها است در زیر نور. لوکوربوزیه، ۱۹۲۳

معماری اراده*ی سالیان است که در زبان فضایی بیان می*شود. میس وان*در روهه، ۱۹۲۳

معماری موسیقی جامد است. گوته

معماری ردپای زمان است بر فضا. سید هادی میرمیران

[برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...] ایده*های بزرگ انسانیت را در برگرفته است. نه*فقط سمبل هر دینی، بلکه تفکر هر انسانی یک برگ از این کتاب وسیع را شامل می*شود. ویکتور هوگو

رشته معماري

[برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...]، هنر و فن طراحی و ساختن بناها، فضاهای شهری و دیگر فضاهای درونی و بیرونی برای پاسخ هماهنگ به نیازهای کارکردی و زیبا شناسانه است

باید معماری را از مهندسی [برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...] و ساخت*وساز متمایز ساخت. گرچه بسیاری از بناها نظیر خانه*ها و مکان*های عمومیکاملاً در حیطه*ی دانش معماری است، برخی سازه*ها و بناهای دیگر مثل یادمان*ها، پل*ها، کارخانه*ها و ... وجود دارند که در مرزی بین معماری و مهندسی یا معماری و هنر قرار می*گیرند.



[برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...] نوعي عمل خلاقانه است كه مقصود آن شكل دادن به فضاي زيست انسان در تمامیتش مي‎باشد. و گستره*ی آن از جوابگويي به نيازهاي انساني در پيوند با محيط و طبيعت تا بيان عواطف و اعتقادات او طيف وسيعي را در برمي‎گيرد.



به اعتقاد بعضی*ها [برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...] مادر همه هنرهاست که تعاریف مختلفی از آن ارائه*شده است. رشته معماری یکی از رشته*های مهم دانشگاهی است که امروزه در دانشکده*های فنی یا هنری دنیا تدریس می*شود این رشته دارای دو جنبه هنری و فنی است. چون در درس*های ارائه*شده دروسی است مثل طراحی، زیباشناسی و غیره که جنبه هنری رشته و دروسی مثل سازه*های بتنی و فلزی، مقاومت مصالح و … به جنبه فنی این رشته مربوط می*شود.

یک معمار باید در طراحی خانه به فضای آرام*بخش همان*قدر اهمیت دهد که به اصول فیزیکی مثل نور، صوت و … توجه می*کند؛ بنابراین معماری به*عنوان یک تخصص چند رشته*ای به شمار می*آید که هم شامل مباحث فنی و مهندسی است و هم بر خلاقیت، ذوق هنری و زیباشناسی تأکید دارد و هم باید در این راستا مباحث اجتماعی، اقتصادی و روانشناسی را موردتوجه قرار دهد



فارغ*التحصیلان این دوره قادر به ایفای نقش در زمینه*های زیر خواهند بود:

· طراحی بنا، از طراح*های اولیه تا مراحل اجرایی کار و طراحی اجزا عناصر تشکیل*دهنده بنا.

· رهبری و سرپرستی دفاتر مشاور [برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...](مهندسی [برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...])

· نظارت عمومی و عالی بر صحت انجام کار در عملیات اجرایی ساختمانی (مهندسی [برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...])

· مدیریت و هماهنگی اجرایی پروژه*های [برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...] ([برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...])

· تأسیس و سرپرستی مؤسسات پیمانکاری و احداث ساختمان.

· همکاری با کلیه متخصصینی که کارشان با ساماندهی فضای زیست مرتبط است، مانند اکولوژیست*ها، جغرافی*دانان، اقلیم شناسان، برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی و....

· طراحی پارک*ها و میدان*ها شهری و محوطه*سازی.

· مشارکت در پروژه*های برنامه*ریزی و طراحی شهری و شهرسازی.

· طراحی تک بناها در مقیاس کوچک و انجام دکوراسیون داخلی.

· انجام کارهای پژوهشی و آموزشی درزمینه*ی طراحی فضای زیست.

توانایی*های موردنیاز و قابل توصیه

دانشجوی این رشته علاوه بر توانمندی در طراحی و قدرت تجسم و خلاقیت، لازم است که در درس ریاضی بخصوص در هندسه قوی باشد چون برای آموزش فن و تکنیک معماری باید دروسی مثل هندسه کاربردی، هندسه مناظر و ریاضیات و آمار را مطالعه کرد. دانشجوی معماری باید اطلاعات عمومی خوبی درزمینه*ی تاریخ بخصوص تاریخ معماری ایران و جهان، جغرافیا، اقلیم*شناسی، روانشناسی، مردم*شناسی و اقتصاد داشته باشد. چون معماری برای رونق و شکوفایی خویش از تمامی این علوم استفاده می*کند. همچنین دانشجوی رشته معماری باید بتواند به زبان معماری مطلبش را روی کاغذ بیاورد؛ یعنی از یک*سو ذهنی قوی و خلاق داشته و از قدرت تجسم خوبی برخوردار باشد و از سوی دیگر طراحی چیره*دست باشد تا بتواند به زبان معماری که همان طراحی بناها و فضاهای زندگی است، سخن بگوید.


[برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...] بیش از آنکه علم و تکنیک باشد، ذوق و سلیقه و استعداد است و معمار کسی است که طرح*های فردی*اش با نقاشی و مجسمه*سازی رقابت کند و درواقع بتواند مجسمه*ای کاربردپذیر بسازد. به همین دلیل می*توان گفت که معمار یک هنرمند است و باید مانند هر هنرمند دیگری چشم، ذهن و دستی توانا داشته باشد تا بتواند به یاری چشم و با تکیه*بر ذخیره فرهنگی خود به*خوبی ببیند و سپس با ذهنی پویا آنچه را که دیده است به تحلیل کشیده و بااحساس و عاطفه درآمیزد و درنهایت به یاری دست و با کمک گرفتن از دانش*های فنی و تکنیکی طرحی نو را خلق کند.

شکل نهایی معماری هر فرهنگ و تمدن نتیجه*ی عوامل اقلیمی (آب*وهوا، پستی*ها و بلندی*ها و مصالح موجود)، پیشرفت*های تکنیکی، وجود نیروی کار و نهادهای اجتماعی، عقاید مذهبی و نظریه*های علمی است؛ اما بااین*حال برخی عوامل در بیش*تر جوامع وجود دارند. عواملی که معمولاً با نیازهای بدن انسان مرتبط*اند.

محافظت در برابر اتفاقات هواشناختی، مقیاس خاص عناصر معماری -در تناسب با بدن انسان، منبع گرما، مکان مناسب برای ذخیره غذا و پیش*بینی نیازهای بهداشتی از عواملی*اند که در فرهنگ*های مختلف وجود دارند؛ ولی هر فرهنگ با توجه به اولویت*هایش، رابطه*اش با طبیعت و درکش از بدن انسان، به این نیازها پاسخ می*دهد.

سالن کنسرت والت دیزنی در لوس*آنجلس، اثر فرانک گری

[برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...] یک هنر اجتماعی است. معماران گاه بناهایی را با ایده*های شخصی طراحی می*کنند و حتی می*سازند، ولی بیشتر ساختمان*ها با توجه به نیازهای اجتماعی طراحی می*شوند. معمولاً از معماران انتظار می*رود که یک ساختمان مشخص را در یک مکان مشخص طراحی کنند. درروند ساخت یک ساختمان افراد زیادی درگیر می*شوند؛ به مقدار زیادی سرمایه و منابع و به تخصص*های دیگری به*جز معمار نیاز است. هم*چنین قوانین و آیین*نامه*های ساختمانی، تصمیم*گیری*های معمار را محدود می*کنند.

در طراحی یک ساختمان معمار تصمیم*گیرنده*ی نهایی است؛ ولی خواست جامعه، قوانین و درخواست*های کارفرما بر تصمیم*های او اثر می*گذارد. اتفاقی مشابه نیز در مورد ظاهر و نمای ساختمان*ها می*افتد. حتی امروزه که از تجربه*های جدید و ناآشنای ظاهری استقبال می*شود، در بسیاری از شهرها به*ویژه شهرهای تاریخی مقرراتی وجود دارد تا ساختمان*های جدید در قالب شهری جا بیفتند و از یک*زبان مشترک ظاهری پیروی کنند.

گرچه محدودیت*هایی که توسط عوامل بیرونی بر تصمیم*گیری معمار اثر می*گذارد در میان بیشتر معماران، یک واقعیت پذیرفته*شده است؛ ولی در تاریخ [برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...] مهم و معروفی نیز وجود داشته*اند که بر روی کاغذ و بدون توجه به نیازهای جامعه یا حتی قوانین فیزیک، کارکرده*اند؛ مانند جیوانی باتیستا پیرانسی و آنتونیو سنت-الیا. این نوع معماران گاه به تمسخر [برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...] کاغذی نامیده می*شوند.

معماری و [برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...]

همان*گونه که معماری رابطه*ای مشخص باهنرهای زیبا دارد، رابطه*ی مشخصی هم با مهندسی دارد. معمار می*تواند نقش یک مهندس را بازی کند اما نباید فراموش شود که هر یک از این دو حرفه، تعریف مشخصی دارند. بیش*تر ساختمان*های تاریخی که مورد تحسین واقع*شده*اند به دست اشخاصی ساخته*شده*اند که هم معمار و هم مهندس بوده*اند. هر بنا نیاز به پیش*بینی*های تکنیکی دارد که کار مهندس است. درحالی*که معمار علاوه بر دیدن این نیازها، باید فراتر رود و معنا، حس یا ایده*ای را منتقل کند. برای مثال یک بنای مذهبی مثل کلیسا باید بیان*کننده*ی یک نظم کیهانی، منتقل*کننده*ی احساس ایثار و حتی آموزش*دهنده*یایمان و فلسفه*ی مذهبی از لابه*لای ریخت*ها و تزئینات باشد. یک ساختمان حکومتی هم باید دارای شخصیت خاص باشد و بازدیدکنندگان (شهروندان) را به یک رفتار مورد انتظار وادارد. خانه*ها باید عملکرد ایمن و شخصیتی گرم و خانگی داشته باشند. این اهداف و سیاست*ها توسط فرهنگ یا حتی خود شخص سازنده تعریف می*شود و در حوزه*ی کاری معمار (و نه مهندس) قرار دارد.

برخی معماران بارها عنوان کرده*اند که یک بنای کارکردی و ایستا ذاتاً زیبا و مطلوب است و معماری باید تنها به*عنوان شاخه*ای از مهندسی شناخته شود. بااین*همه این دیدگاه منتقدان بسیاری دارد و بناهای کمی واقعاً با در نظر داشتن این تئوری، طراحی و ساخته می*شوند




ویترویوس کتاب «در باب معماری» به امپراتور آگوستوس تقدیم می*کند.

حدود۲۰ سال قبل از میلاد، ویترویوس معمار رومی چیزی را که امروز نخستین کتاب باقی*مانده در باب معماری شناخته می*شود را نوشت. این کتاب به*عنوان تنها نوشته درباره*ی معماری یونان و روم باستان از اعتبار والایی در میان معماران بهره*مند بوده و برای قرن*ها مأخذ اصلی بیش*تر نظریه*های معماری به شمار می*رفته است.

کارایی یک بنا شامل عملکردو هم*چنین نقش آن به*عنوان پناهگاه است. عملکرد یک ساختمان تأثیر عمیقی بر شکل*گیری فضاهای مختلف و اندازه و ریخت آنان می*گذارد. نقش پناهگاهی نیز گاه روی جهت*گیری و شکل ساختمان اثرگذار است، ولی بیش*ترین اثر آن را در پوسته*ی ساختمان - حدفاصل آن با فضای بیرون- می*توان مشاهده کرد. نقش پناهگاهی یک ساختمان بر روی سیستم*های مکانیکی درون ساختمان هم اثرگذاری ویژه*ای دارد.

سه نوع الهام*پذیری از طبیعت در معماری:

تقلید و الگوپذیری و الهام جویی از طبیعت در معماری به سه شیوه تقسیم می*شود. هریک از این شیوه*ها از شیوه*یقبل خود کامل*تر و آگاهانه*تر است و شیوه*ی سوم، شیوه مطلوب و غایی است.

· الهام از اشکال طبیعت

· الهام گیری معنایی از طبیعت

· الهام از قواعد طبیعت

۱. الهام از اشکال طبیعت

در این روش تنها به تقلید از شکل پرداخته*شده و به مبانی و اصول سازه*ای آن توجه نمی*شود. به*عنوان نمونه لایه*های زمین منطبق با نیروهایی که به آن وارد می*شوند، شکل می*گیرند؛ درحالی*که معماران با نادیده گرفتن این نیروها صرفاً وضعیت موجود را برداشت می*کنند. تبدیل ساختمانی ظاهراً طبیعی به واقعیت، عملی پُرهزینه و درواقع غیرطبیعی است، زیرا طبیعت از قانون حداقل استفاده از انرژی بهره می*جوید، درصورتی*که برای ساختن و زنده نگاه*داشتن ساختمانی شبه طبیعی با اشکال نامنظم، باید انرژی بسیار زیادی صرف شود.

۲. الهام گیری معنایی از طبیعت

استعاره و معنی می*تواند ما را از دام سطحی*نگری در امان نگه دارد. کارهای معمارانی که به طبیعت از دید جامع استعاری نگریسته*اند و ساختمان*های خود را بر مبنای آن بناکرده*اند بهترین الگوی این راهبرد خلاقیت هستند.

۳. الهام از قواعد طبیعت

بهترین الهام گیری از طبیعت، استفاده از قواعد و قوانین آن است و چون این قواعد، در طبیعت عمومیت دارند، نباید برای بهره*گیری از آن*ها، از یک نمونه خاص، الهام گرفت. سازه*های معماری با بهره*گیری از این قواعد طبیعی، به طبیعت نزدیک*تر می*شوند. حفظ ساختار موجود در مقابل بارها و نیروهای وارد بر آن در پدیده*های طبیعت، مهم*ترین فلسفه وجودی سازه آن*ها است که در سازه*های طبیعی از روش*های مختلفی برای مقابله با نیروهای خارجی تهدیدگر استفاده می*شود. در ادامه به چهار مورد آن اشاره می*شود.

۱–۳ - استفاده حداکثری از تنش*های کششی و فشاری در سازه*های خود

طبیعت همواره سعی دارد که تا حد امکان از تنش*های کششی و فشاری در سازه*های خود استفاده کند و از تنش*های خَمشی جز در مواردی که ساختار آن ماهیت لایه*ای دارد، استفاده نکند. اساساً همه ساختارهای طبیعی بافت لایه*ای دارند؛ یعنی سطوح و حجم*ها آن*ها از کنار و روی*هم قرار گرفتن لایه*ها به وجود آمده است. ماهیت لایه*ای موجب می*شود تا در فرم*های طبیعی، فقط عکس*العمل*های کششی و یا فشاری به وجود آید.

۲–۳ - مقاومت در برابر نیروها با انعطاف*پذیری و تغییر

این روش در سازه*های طبیعی به*وفور مشاهده می*شود و از انعطاف*پذیری بالایی برخوردار است. به*عنوان*مثال بسیاری از پرندگان ترجیح می*دهند لانه*های خود را بر روی شاخه*های نرم و نازک درختان ایجاد کنند، چراکه هر چه شاخه*ها از انعطاف*پذیری بیشتری برخوردار باشند؛ احتمال شکستن آن*ها کم*تر خواهد بود. چنین رویه*ای سبب می*شود که ساختار ضمن صرف مصالح کم*تر، پاسخ*گوی مقاومت به گونه بهتری نیز باشد.

۳–۳ - فرار از نیرو و جاخالی دادن در برابر آن

این روش نیز یکی از روش*های مقابله طبیعت در برابر نیروها است؛ و در حقیقت مبنای آن کاستن از مقدار و شدت نیروی وارده است. مثلاً درختان در اثر وزش بادهای شدید، باخم شدن خود امکان عبور مقداری از نیروها را از بالای خود می*دهند و به*این*ترتیب از میزان نیروی وارده بر تنه*ی آن*ها کاسته می*شود.



۴–۳ - استفاده از نیروهای مزاحم علیه یکدیگر و یا خودشان

درختان در هنگام باد، خم می*شوند و مقداری از نیروی باد را به شکل انرژی پتانسیل در خود ذخیره کرده و درحرکت*های رفت و برگشتی، بخشی از این نیرو را خلاف جریان باد، تخلیه می*کند. قرارگیری شاخه*های درخت به*گونه*ای است که وزن یک سمت از درخت باعث نگه*داری سمت دیگر درخت می*شود و بالعکس. در معماری مشابه این رفتار در ساختار دکل و دهانه اصلی پل آلامیلو اسپانیا طراحی*شده توسط کالاتراوا دیده می*شود. در طراحی و ساخت این پل، تعادل بین دکل و دهانه با تلفیق بر اصول زیبایی*شناختی به*صورت غیرمتقارن برقرارشده است، به*گونه*ای که دکل و دهانه اصلی پل، هر یک عاملی برای نگه*داری دیگری هستند.


مسجد شیخ لطف*الله



منابع

· Ching, Francis D. K. Mark M. Jarzombek & Vikramaditya Prakash (2007) A Global History of Architecture, New Jersey, Wiley

· سیمون آنوین (چاپ فارسی ۱۳۹۰) ، بیست بنا که هر معماری باید بشناسد، نشر پشوتن، مترجم مسعود حبیبی، حسین محمدرسولی

· گروتر، ی. (١٣٧٥) زیباشناختی در معماری، ترجمه جهانشاه پاکزاد- عبدالرضا همایون، تهران، مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی

· آنتونی سی. آنتونیادس. بوطیق*های معماری، آفرینش در معماری، جلد دوم: راهبردی محسوس به*سوی خلاقیت معماری. سروش، ۱۳۸۶.

· هنر درگذر زمان «هلن گاردنر» قسمت تاریخچه معماری پیش از جنگ جهانی دوم



نویسنده : گروه تحریریه مهندسین مشاور [برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...]