5 نشانه خطرناک بودن گودبرداری

• در صورت وجود یک یا چند مورد از عوامل زیر،بررسی بیشتر و لحاظ نمودن احتیاط*های جدی*تر ضروری خواهد بود.
  

الف) ضعیف و یا حساس بودن ساختمان مجاور: مواردی نظیر عدم وجود اسکلت،ضعیف بودن ملات دیوارها و علائم ضعف اجرایی ساختمان،وجود ترک و شکستگی یا نشست و شکم دادگی دیوارها، از این جمله*اند. وجود دیوار مشترک بین ساختمان مجاور آن نیز غالباً می*تواند منبع ایجاد مشکل باشد. در پاره*ای موارد ساختمان مجاور دارای ارزش تاریخی و فرهنگی بوده و هرگونه نشست می*تواند باعث خسارات جبران*ناپذیر به آن شود. در بعضی موارد دیوار همسایه ه ساختمان موردنظر برای تخریب،تکیه داده است و با انجام تخریب ممکن است بدون هرگونه خاک*برداری ساختمان مجاور ریزش کند.به خاطر داشته باشید که ضعیف بودن ساختمان مجاور دردسرها،بررسی*ها و احتیاط*های لازم از طرف صاحب کار و افرادی که در مراحل مختلف طرح و اجرای ساختمان کار می*کنند را بیشتر می*کند و هیچ عذری برای خراب شدن آن به دست نمی*دهد.

ب)ضعیف بودن خاک: معمولاً هر چه خاک محل ضعیف تر باشد، خطر بیشتری برای ریزش گود و تخریب ساختمان*های مجاور وجود دارد. خاک*های دستی بارزترین نمونه خاک*های ضعیف هستند.در گذشته بسیاری از نقاطی که اکنون در داخل شهر هستند،خارج از شهر محسوب می*شده*اند و کامیون*های حامل خاک و نخاله بار خود را در آنجا می کرده*اند. بعدها با ضمیمه شدن این محل*ها به داخل شهر،اغلب این خاک*ها و نخاله*ها در همان جا بدون تراکم مهندسی تسطیح شده*اند و اکنون خاک دستی را تشکیل می*دهند.
همچنین در بسیاری از موارد محل به صورت تپه و ماهور و یا بستر مسیل بوده و با خاک یا نخاله به صورت غیر مهندسی تسطیح شده است و یا در گذشته گودهایی بعضاً عمیق به منظور تهیه مواد ساخت آجر وجود داشته که بسیاری از آن*ها اکنون با خاک دستی پر شده*اند. رسوبات سست جوان که غالباً در اطراف مسیل*ها و پای دامنه*ها وجود دارند نیز از جمله خاک*های ضعیف محسوب می*شوند.
امکان زیادی وجود دارد که سازنده ساختمانی که در مجاورت زمین محل احداث پروژه قرار دارد، در زمان ساخت،خاک ضعیف را جابه*جا نکرده و پی ساختمان را بر روی همان خاک سست بنا نهاده باشد. در این صورت ساختمان مجاور تا هنگامی که گودی در کنار آن ایجاد نشده استوار است اما به محض اینکه با گودبرداری هرچند کم عمق،اطراف آن خالی شد،خاک ضعیف موجود در زیر پی آن ریزش کرده و باعث خرابی ساختمان مجاور خواهد شد.
ج) عمیق بودن گود: معمولاً هرچه عمق گود بیشتر شود خطر بیشتری کارکنان و ساختمان*های مجاور را تهدید می*کند. در سال*های اخیر با افزایش تراکم ساختمانی، نیاز به پارکینگ و انباری و سطوح مشاع دیگر افزایش*یافته و باعث افزایش تعداد طبقات زیرزمین شده است.باید توجه شود که با افزایش عمق گود،خطر ریزش آن به مراتب افزایش می*یابد و اگر در گذشته می*شد که در گودهای کم عمق بدون بررسی*های همه*جانبه و طرح*های دقیق مهندسی،تنها با عقد قراردادی با مباشر ماشین*آلات خاک*برداری و با حضور چند کارگر و بنا اقدام به گودبرداری نمود، اکنون با افزایش عمق گودها و افزایش ارزش ساختمان*ها و تأسیسات مجاور،گودبرداری غیر فنی بسیار خطرناک بوده و خسارات جانی و مالی جبران*ناپذیری را در پی خواهد داشت.
د) مدت بازماندن گود: معمولاً با افزایش زمان بازماندن گود حتی اگر بارندگی یا تغییرات جوی مطرح نباشد،خطر ریزش گود بیشتر می*شود. اما افزایش زمان بازماندن گو به ویژه در فصل*های بارندگی و رطوبت(زمستان و بهار)، با وقوع بارش*هایی گاه سنگین و سیل*آسا همراه است که با اشباع خاک و یا جاری شدن آب*های سطحی خطر ریزش گود را به مراتب افزایش می*دهد، به طوری که بسیاری از ریزش*های گود در گذشته به فاصله چند ساعت تا چند روز بعد از شروع بارندگی روی داده است.
و) آب*های سطحی و زیرزمینی: بالا بودن سطح عمومی آب*های زیرزمینی در منطقه، معمولاً عملیات آبکشی جهت پایین انداختن سطح آب زیرزمینی را ضروری می*سازد. معمولاً برخورد با سطح آب زیرزمینی،خطر ریزش گود را افزایش می*دهد به ویژه چند روز پس از انجام عملیات گودبرداری و به تعادل رسیدن سطح آب زیرزمینی و همچنین وجود جریان*های آب زیرزمینی از راه*هایی نظیر نهرهای مدفون یا قنات*ها می*تواند در افزایش خطر ریزش گود بسیار مؤثر باشد.جریان*های آب*های سطحی نیز از عواملی هستند که می*توانند باعث فرسایش خاک گود و اشباع شدن آن شده و به افزایش خطر ریزش گود کمک کنند. دور نگه*داشتن جریان آب*های سطحی موجود یا محتمل (مثلاً در اثر بارندگی) از مهم*ترین و اصلی*ترین قدم*های اولیه*ی حفاظت گود می*باشد.