تزيينات معماري در مجموعه گنجعلي خان شاهکاري از هنر

بررسي و تحليل تزيينات معماري در «مجموعه گنجعلي خان» شاهکاري از هنر عصر صفوي در کرمان



* گروه مطالعات عالي هنر، پرديس هنرهاي زيبا، دانشگاه تهران



مجموعه گنجعلي خان در کرمان که از زيباترين نمونه هاي معماري و تزيينات عصر صفوي در ايران مي باشد، شامل ميدان وسيعي است که به سراي گنجعلي خان مشهور است. بناهايي مانند کاروانسرا، مسجد، حمام، آب انبار و ضراب خانه در چهارگوشه ميدان قرار دارند و گرداگرد ميدان را بازار احاطه کرده است. هر يک از بخش هاي اين مجموعه به نوبه خود اثري ارزشمند از معماري و انواع تزيينات دوره صفوي را به نمايش گذاشته است. کاروانسرا با ساختمان دو طبقه و حياط مصفا داراي تزيينات ترکيبي از آجر و کاشي است که از نظر ظرافت در نقش پردازي نسبت به ساير نمونه هاي صفوي کم نظير است. هم چنين تنوع در انواع نقوش گياهي، هندسي، نقش هاي انساني و حيواني، تاثيرات هنر شرق و غرب در کنار نقش هاي اصيل ايراني با ظرافت و هماهنگي کامل اجرا شده است.
در حمام و آب انبار آثار قابل توجهي از آجرکاري و نقاشي روي گچ ديده مي شود که با نقش هاي ساير بناهاي صفوي در اصفهان و ساير شهرهاي ايراني متفاوت است. مانند نقاشي هاي سقف چهار سوق بازار و سردر حمام که شامل موضوعات طبيعت گرا و خيالي از نقاشي هاي عاميان مي باشد. نقاشي هاي مسجد گنجعلي خان نيز استثنايي است که در جاي ديگري راجع به آن بحث خواهد شد.
کتيبه خط ثلث با امضاي رضا عباسي نقاش و خطاط مشهور عصر صفوي از ويژگي هاي تزيينات کاروانسرا است، که زيبايي اين سردر را صد چندان کرده است. بيشتر کاشي کاري هاي اين مجموعه معرق کاري است که به نحوي دلنشين با آجرکاري همراه شده است. در حالي که کاشي هفت رنگ نيز با انواع نقش هاي گياهي، هندسي و اندام هاي انساني زينت بخش تزيينات حمام مي باشد.

كليد واژه: عصر صفوي، گنجعلي خان، تزيينات، کاشي کاري، رنگ، نقوش استثنايي، کاروانسرا، حمام، آب انبار

[برای مشاهده لینکها ابتدا در سایت عضو شده و وارد نام کاربری خود شوید. برای عضویت اینجا کلیک کنید...]