معماری مدرسه عالی مدیریت

[sara.Architect]

شناسنامه طرح:
مــوقعیـــت اثـــر: تهــــــران
مساحت بستر طرح: 400*,22 مترمربع
مساحت زیـــر*بنــا: 000*,7 مترمربع
نــــــوع ســـــازه: بتن مسلّح

تـاریخچـه اثـر:
كــــارفـــــرمــــا: شركت ایران كانتینِر
مشـــاور طــــراح: مهندسین مشاور عبدالعزیز فرمانفرمائیان و همكاران
گـــروه طــــراحی: مهندس نادر اردلان ، مهندس یحیی فیوضی
افراد مؤثر در طـرح: آقای عربشاهی (طراحی و ساخت عناصر تزئینی و هنری)
تــاریـــخ طــراحی: 50*ـ1349 ﻫ* . ش .
تاریخ بهره**برداری : 1351** ﻫ* . ش .

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]

ساختمان مدرسه در بستری سبز بر فراز تپه*ای بنا شده است. بستر طرح، مستطیلی به ابعاد 170×110 متر است. فضاهای بسته كه بر گرداگرد زمین استقرار یافته*اند عموماً كم*ارتفاع و یك طبقه*اند ، و باغی به ابعاد 130×80 را در میان می*گیرند. «دستگاه ورودی» به شكل بنایی دو طبقه در شرق بستر طرح بنا شده است. در میانة باغ، «ساختمان كتابخانه» ـ بنایی سه طبقه با قاعدة هشت و نیم هشت ـ از فراز سكویی به هرسوی باغ می*نگرد. اضلاع شمالی و جنوبی باغ را «حجره*های دانشجویان» اشغال كرده*اند كه در دل دیواری قطور پنهان شده و جداره*های باغ را می*سازند. «ساختمان مُدرس*ها» در جبهة مقابل ساختمان ورودی و در ترازی پایین*تر نسبت به آن واقع شده است.

مدرسة عالی مدیریت به عنوان شاخه*ای از دانشگاه هاروارد ایالات متحدة آمریكا بنا بود كه با همكاری استادان آن دانشگاه به تربیت مدیران و متخصصین بخش*های خصوصی و دولتی بپردازد. بعد از انقلاب اسلامی، این مدرسه با نام دانشگاه امام صادق(ع)، مستقلاً اهداف پیش*بینی شده را ادامه داد. در سال*های اخیر ملحقاتی همچون مجموعة خوابگاه*ها و مسجد به طرح اولیه اضافه شد و عملیاتی از قبیل اضافه شدنِ بخش*هایی به ساختمان مُدرس*ها، اضافه شدن زیرزمینی به عنوان سالن قرائت به كتابخانه و به دنبال آن برچیده شدن آبنمای سكوی میانی و تغییراتی در سالن غذاخوری و حجرات دانشجویان در آن انجام گرفت. در تحلیل این اثر، طرح اولیه بدون تغییرات و اضافات یاد شده مد*ّ نظر قرار می*گیرد.

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]
1) موقعیت بنا در شهر تهران

مدرسه و پیرامون آن: مجموعه مدرسه عالی مدیریت در شمای كلی بنایی «قلعه*مانند» است كه «باغی»* در میان و فضای سبز پردرختی در پیرامون دارد. بستر مشجـّر این بنا كه دور از بافت متراكم شهر و متمایز از آن واقع شده *است آن را شکوهمند می‎سازد و از میان درختان فراز تپه به*خوبی می‎نمایاند. از هیئت قلعه*مانند و تمام بستة بنا چنین برمی*آید كه بهره‎گیری از چشم‎اندازها و طبیعت اطراف چندان مورد توجه طراح نبوده است؛ اما این موضوع هرگز به معنای كم اهمیت بودن سیمای بیرونی ساختمان نیست؛ زیرا برای مخاطبی كه از سوی بزرگراه زیر پای ساختمان به آن می*نگرد منظرة جذاب و رمزآلود ساختمانی كه توسط درختان بلند باغ پیرامون محافظت می*شود به سادگی قابل چشم*پوشی نیست.

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]
2) عكس هوایی از مدرسه عالی مدیریت (منبع: ایران؛ عناصر سرنوشت)

برای رسیدن به ورودی چشمگیر بنا كه دروازه*ای است برای ورود به این بنای قلعه*مانند، عبور از باغ پیرامون مجموعه و طی مسیری نه چندان كوتاه ضروری است؛ امری كه ساختمان را دور از دست و منزوی می*نمایاند و به آن كیفیتی «درونگرا» می‎بخشد.
مدرسة عالی مدیریت، مركزی شبانه روزی با برنامة آموزشی فشرده است؛ عملكردی كه نیاز به محیطی دنج و آرام دارد. ممكن است چنین به نظرآید كه انتخاب «صورتی درونگرا» برای آن بوده است كه آرامش و خلوت مورد نیاز حاصل شود؛ اما باید متوجه بود كه تنها انتخاب بستر وسیع و مشجـّری كه بنا را احاطه می*كرد و آن را از بافت متراكم شهری و اجتماع جدا می*ساخت، برای دستیابی به محیط دنج و آرام دلخواه كفایت می*كرد و در چنین شرایطی دیگر ضرورتی بر انتخاب «فُرم درونگرا» وجود نداشت؛ لذا این انتخاب را تنها می*توان زاییدة میل و ارادة طراح تلقّی نمود.

سازماندهی كلی طرح
مخاطب با عبور از دروازة ورودی، خود را در یك «باغ» كوچك می*یابد. كشیدگی این *باغ بر محور شرقی ـ غربی است. سه بازیگر مهم طرح بر محور مذكور نشسته*اند: «دستگاه ورودی» در شرق آن، «ساختمان كتابخانه» در میانه، و «بنای مُدرس*ها» در آخرین نقطة غربی آن. البته كتابخانه از سوی دیگر بر محورشمالی ـ جنوبی مدرسه واقع *شده است، كه با ساختمان غذاخوری در انتهای شمالی آن گفتگو می*كند. در جنوبی*ترین نقطة این محور نیز درِ كوچكی به بیرون باز شده است.
طرح مدرسه یادآور الگوی باغ ایرانی است؛ البته باغی كه با مساحتی كمتر از یك هكتار بسیار كوچك*تر از نمونه*های سنّتی است؛ وجود كتابخانه و سكّوی وسیع زیر آن در میانة صحنه، این باغ را حتی كوچك*تر از آنچه هست نشان می‎دهد. فرد با گذر از ورودی و پا گذاشتن به فضای باز خود را در درون «حیاطی محصور» حس می*كند؛ و همین امر این باغ كوچك را به یك «حیاط میانی» شبیه می*سازد. كتابخانه و دستگاه ورودی در گفتگوی با یكدیگر فضای این حیاط را به دو بخش «عمومی» و «خصوصی» تقسیم می*كنند؛ بخش عمومی در پوشش هاله‎ای است كه بین ورودی و كتابخانه احساس می‎شود و بخش خصوصی باقی مجموعه را در بر می‎گیرد. در نتیجة این تقسیم و خُرد*شدن*ْ باغ باز هم كوچك*تر جلوه می***كند و شباهتش به «حیاط میانی» بیشتر می**شود. در طرح حیاط، دو محور طولی وعرضی كه توسط ساختمان*هایی در طرفین*شان بر آنها تأكید شده است می*یابیم؛ ظاهراً در این حیاط با انتظامی «چهارایوانی» مواجه*ایم. از میان چهار بنایی كه در منتهی*الیه محورهای حیاط واقع شده*اند ـ خصوصاً اگر از بالا به مجموعه نگاه كنیم ـ دو تای طرفین محور طولی، یعنی دستگاه* ورودی و ساختمان مُدرس*ها، نمود بیشتری دارند. به این ترتیب می*توان به انتظامی «دو ایوانی» در این حیاط نیز قایل شد. بنای كتابخانه در میانة باغ شباهتی به «كوشك» باغ*های قدیمی دارد؛ شكل چلیپایی این ساختمان عاملی *است كه بر این تصور صحـّه می*گذارد، و در جای خود مورد *تأمل قرار خواهد گرفت [1]. ساختمان مُدرس*ها به واسطة شیب زمین در ترازی پایین‎تر از كوشك كتابخانه قرار گرفته و تا حد*ّی در پشت آن پنهان شده است؛ امری كه موجب می*شود بخشی از محور طولی حیاط كه در فاصلة میان ورودی و كوشك قرار دارد اهمیت بیشتری پیدا كند و الگوی سومی نیز علاوه بر دو الگوی پیش گفته در طرح سربر*آورد، كه می*توان به آن الگوی «تك*ایوان و كوشك» اطلاق كرد. بنابر*آنچه **آمد به نظر *می*رسد كه مهم*ترین ویژگی این طرح استفادة توأمان از الگوهای متفاوت طراحی و انتظام فضایی است؛ طرح مدرسه همواره در میان دو الگوی «ساختمانی بر گرد حیاط مركزی» و «باغ ایرانی» و سه انتظام فضایی «چهارایوانی»، «دو ایوانی» و «تك*ایوانی و كوشك» در نوسان است. توجه به این نكته ضروری است كه تمهیدات به كار*رفته در طرح مجموعه بیش از «تركیب» و «درهم*آمیختن» این الگوهای *سنتی متوجه «دركنار هم نشاندن» آنها بوده است؛ گویی ایجاد این خصایل چندگانه را باید از نیـّات اولیه و اصلی طراح برشمرد.

راهنما: (1. دستگاه ورودی-فضاهای اداری 2. ورودی فرعی 3.باغ/حیاط میانی 4. سكوی میانی 5. كتابخانه 6. ساختمان مدرس*ها 7. ساختمان غذاخوری 8. حجره*های دانشجویان)

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]
3) برش افقی مجموعه

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]
4) برش عمودی طولی مجموعه

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]
5) برش عمودی عرضی مجموعه

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]
6) برش عمودی عرضی مجموعه از محل كتابخانه

در حركت آونگ*گونه فضای باز مدرسه عالی مدیریت بین دو كیفیت «حیاط» و «باغ»، طرح جداره‎های مجموعه حایز توجه است. ضخامت این جداره‎ها و دروازه‎هایی كه آنها پی*در*پی و به طور منظم رو به سوی فضای اصلی باز می‎كنند نشان*می‎دهد كه این كالبد نه فقط دیواری قطور و مجو*ّف برای یك باغ، كه عنصری واجد شخصیت و درخور اهمیت در طرح مجموعه است. جداره حیاط، شامل حجره*های دانشجویان، مجموعه*ای است متشكل از اجزای مستقل تكه*تكه، كه در ترتیبی خطی انتظام یافته‎اند. به بیان دیگر، حجره‎های دانشجویان حلقه‎های زنجیری را ساخته‎اند كه جانب شمال و جنوب حیاط را از آنِ خود كرده است. حلقه‎های زنجیر، به طور منظم در*پی هم می*آیند و تنها در گوشه‎های حیاط چرخشی چهل و پنج درجه دارند. این اتفاق، استثنائاً در نقطة دیگری از جدارة شمالی نیز رخ می‎دهد و یك ورودی خصوصی از جانب شمال را شكل می*دهد. فضاهای تشكیل*دهنده حلقه‎های زنجیر، طاق*های گهواره‎ای دارند. به این ترتیب، جداره‎های شمالی و جنوبی مجموعه، بام*های پر*تراشی پیدا كرده‎اند. این حجم*ها از شیب ملایمی كه از جانب شرق به غرب در بستر طرح وجود دارد پیروی می‎كنند. تكّه تكّه شدن جدارة اصلی و پرتراش شدن بام آنها ساختمان مورد نظر را از صورت یك بنای واحد بیرون آورده و به یك بافت قدیمی شهری شبیه می‎سازد. به واسطة رشد درختان محوطه كسی كه در معبر پیادة بین درختان و جداره‎های شمالی یا جنوبی گذر می‎كند چنین می*پندارد كه در كوچه‎ای از یك بافت شهری قدم می‎زند و از جلوی خانه‎های مختلف می‎گذرد.

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]

طرح تحلیلی 1 طرح تحلیلی 2 طرح تحلیلی 3

طرح تحلیلی 1- تفسیری از سازماندهی مجموعه در طرح حیاط میانی، وجود دو محور متعامد طولی و عرضی و ساختمان*هایی که در طرفین این محورها استقرار یافته*اند، نشان از الگوی «چهار ایوانی» در انتظام فضایی این مجموعه دارد.
طرح تحلیلی 2- تفسیری از سازماندهی مجموعه با توجه به اینکه دو ساختمان ورودی و مدرس*ها در دو سوی محور طولی حیاط اهمیتی بیشتر از دو بنای طرفین محوری دارند، می*توان در انتظام فضایی این مجموعه به انتظام «دو ایوانی» نیز قائل شد.
طرح تحلیلی 3- تفسیری از سازماندهی مجموعه وجود کتابخانه در میانه حیاط که عنصری بسیار بزگ و پراهمیت است، الگوی سومی را نیز در انتظام فضایی این مجموعه مطرح می*کند: الگوی «تک ایوان و کوشک».
حیاط*های كوچكی كه از پسِ جدارة باغ هویدا می*شوند، حجره*های دانشجویان را بر گرد خود دارند. گویی این حیاط*ها باغ اصلی را به میان حجره‎ها می*كشانند. دروازه‎*ها تداوم فضاییِ یاد*شده را تنظیم، و بر «تفكیك آحاد درعین پیوند آنها» دلالت می‎*كنند ـ اصلی كه ریشه*های عمیقی در سازماندهی فضاهای سنّتی دارد.

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]

7) تصویری از جداره حیاط میانی مجموعه- تصویر فوق مبین آن است که جداره حیاط اصلی خود واجد آحاد مفصلی است مشتمل بر حیاط کوچک و حجره*ها و نشان می*دهد که طراح تنها در پی محصور کردن حیاط با یک دیوار ساده نبوده است و الگویی نو ارائه کرده است.

[sara.Architect]

جداره‎های حیاط اصلی ـ با خصایلی كه برای آنان برشمرده شد ـ شباهتی به دیوارهای سادة پیرامون باغ*های قدیمی ندارند؛ همچنانكه طرح این جداره‎ها به طرح جداره‎های مدارس سنتی هم شبیه نیست ـ حتی اگر در گوشه‎های بعضی مدارس بتوان حلقه‎ای از حلقه‎های زنجیر مورد بحث را یافت. در اینجا نیز طراح نكاتی را از هر یك از دو الگوی «دیوار حیاط» و «دیوار باغ» برگرفته است؛ اما این بار به «دركنار هم نشاندن» آنها اكـتـفا نـكـرده، و از «در هم آمیختـن» الـگـوهـا بـه «صورتی نو» و «انتظامی تازه» دست یافته است.

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]

8) منظرۀ دیوارۀ باغ از سوی مسیرهای جانبی- با حرکت در امتداد دیواره*های باغ، مخاطب*گویی در کوچه*ای از یک بافت شهری قدم می*زند.
دستگاه ورودی در هر دو سمت (رو به داخل مجموعه و خارج آن) از حجم*های طره برخوردار است. این کیفیت که در نقاط دیگر طرح به چشم نمی*خورد نشانۀ توجه این ساختمان به دو سو و مخصوصاً به محور اصلی باغ و بنای کتابخانه است.

عناصر تشكیل *دهندة طرح

دستگاه ورودی
دستگاه ورودی، بلندتر و پرتراش‎تر از دیگر حجم‎‎های مجموعه، با هیئتی دروازه مانند، ایوانی است رو به بیرون كه از اطراف و از مسافت دور دیده می*شود. شمایل این ورودی شباهت*های زیادی به ورودی*های كاروانسراها و برخی مدارس، یا به عبارتی بناهای مستـقل از بـافـت و تـك افتادة قدیمی دارد. نمای این بخش تقریباً تنها نمایی از مدرسه است كه از بزرگراه شرقی قابل رؤیت است. ساختمان ورودی در عین دعوت*گری، خاموش و با وقار است.
ساختمان ورودی بنایی متقارن است، و پشت و رویی مشابه دارد. احجام راه پله در دو منتهی‎الیه چپ و راست ساختمان، با قاعدة هشت ضلعی و بدون هیچ روزنه*ای، اختتامی برای بنا فراهم می‎آورند و ساختمان را «تمام*شده» و «بارو*مانند» جلوه می‎دهند. اینجا تنها مكانی است كه هم اشراف به بیرون و هم چشم‎انداز مهمی به داخل مجموعه دارد؛ و از این بابت با دیگر عناصر تشكیل دهندة طرح مدرسه متفاوت است .[2]
این ساختمان علاوه بر فضای ورودی كه در میانه واقع شده است، بخش اداری ـ در طبقة همكف ـ و اتاق*های اعضای هیئت علمی ـ در طبقة فوقانی ـ را نیز در بازوهای طرفین خود جای می*دهد. پنجره‎ها در این دو بازو بلند و كشیده*اند؛ و نمی*توان گفت كه این صورت كشیده و عمودی تماماً تابع طرح فضاهای داخلی است، شاید بهتر باشد كه طرح این پنجره*ها را براساس نقشی كه در طرح نما ایفا می*كنند بسنجیم. واقعیت آن است كه استقرار پنجره‎ها در طرفین نما سبب می‎شود تا چشم‎انداز اتاق*ها به محوطة باز كم اهمیت شود، اما در مقابل، بر اهمیت پنجرة وسیع سرسرای میانی ساختمان كه رو به محوراصلی باغ گشوده می‎شود افزوده گردد.

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]

9) برش افقی ساختمان ورودی- همکف (راهنما: 1. ایوان 2. هال ورودی 3. اتاق اداری 4. پلکان دسترسی)

حجره*ها و مُدرس*ها

انتظام بخشیدن به فضاهایی مخصوص اقامت دانشجویان به دور حیاطی كوچك و دنج، و سپس باز*شدن دروازه‎ای از این مجموعة كوچك به محوطة اصلی، سبب می‎شود كه ارتباط میان فضاهای اقامتی و محوطة اصلی واجد سلسله مراتبی شود. به بیان دیگر، حجره‎ها مستقیماً با محوطة اصلی مربوط نیستند بلكه حیاط*های كوچك را واسطة این ارتباط قرار می‎دهند. تركیب فضایی یاد شده را می‎توان در حیاط*های گوشه‎ای مدرسه*های چهارباغ و صدر اصفهان مشاهده كرد. این سلسله مراتب سبب خصوصی‎تر شدن محیط حجره‎های مسكونی می‎گردد و حسی از اتحاد و خویشاوندی میان افراد درون هر حلقه به وجود می*آورد.
هر یك از آحاد حجره*ها ـ یا چنانكه پیش*تر گفته شد هریك از حلقه‎های زنجیری كه جدارة حیاط را می*سازند ـ واجد چهار اتاق خواب، یك اتاق نشیمن/ مطالعة جمعی و دو فضای سرویس بهداشتی است. اشكال اتاق*ها همگی منظم و در تركیبی متقارن به دور حیاط شش*گوش انتظام یافته‎اند و به آن نگاه می‎كنند. اتاق نشیمن/*مطالعه بین چهار اطاق قرار گرفته و عامل وصل آنها است. از این فضا است كه می‎توان به حیاط اصلی نظر كرد. با این انتخاب*ها، كار و زندگی دانشجویان به هم آمیخته شده و محیط دنجی برای آنان فراهم آمده است. ورود به اتاق*های دانشجویان همانند محیط*های سنّتی مستقیماً از حیاط كوچكِ شش*گوش صورت می‎پذیرد، و اگر چه میان اتاق نشیمن و اتاق*های دو جانب آن نیز فضای ربطی وجود دارد اما چنین به نظر می‎رسد كه طراح مایل نیست از فضای نشیمن به عنوان معبری برای رسیدن به دو اتاق همجوار استفاده شود.
انتخاب شكل شش*گوش برای قاعدة حیاط كوچك ابداع شیرینی است. این شكل، یك قدم از آنچه معمولاً در سنّت معماری ایران برای این حیاط*ها استفاده شده است ـ یعنی شكل هشت*ضلعی ـ ساده‎تر و كم‎تراش‎تر است، و به این ترتیب «مدرن‎تر» می‎نماید. در عین حال به*سبب استفاده از اشكال سنّتی و ارتفاع بلند جدارة این حیاط*ها فضای آنها به فضاهای سنّتی شبیه است. در واقع، فضای داخل هر حجره به خاطر شكل منظم اتاق، وجود طاق گهواره‎ای بلند، تقسیم‎بندی*های متقارن، و نوع مصالح مورد استفاده، سنتی‎تر از هرجای دیگر مجموعه جلوه می‎كند.

[attach]2751[/attach

]10) منظرۀ بیرونی ورودی مدرسه از سمت جلوخان ورودی

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]

11) منظرۀ ورودی مدرسه از داخل مجموعه


[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]

12) منظرۀ ورودی مدرسه از داخل باغ

[sara.Architect]

دستگاه ورودی، در ابتدای محور شرقی- غربی باغ قرار می*گیرد و با توجه کردن به این محور موجب اهمیت آن می*شود.
بنای مُدرس*ها در پشت كتابخانه با تواضع بسیار (شاید هم تواضعی بیش از اندازه)، در دورترین نقطه نسبت به دستگاه ورودی استقرار یافته است. فاصلة كمی كه میان بنای مُدرس*ها و كوشك وجود دارد، و اختلاف تراز قابل توجه این دو، مُدرس*ها را در پس پرده و كم اهمیت جلوه می‎دهد، گویی كوشك فضاهای آموزشی را در پشت خود پنهان كرده است و اجازة ابراز وجود به آنها نمی‎دهد . انتظام فضاهای اصلی مدرس*ها در طرفین یك هال ورودی یادآور طرح بعضی مدارس قرن نهم هجری است كه واجد مُدرس یا نمازخانه در كنار ورودی اصلی خود بودند. طرح این بخش، از سه حجم با قاعدة هشت*ضلعی، دو حجم با قاعدة مربع، و دو حجم با قاعدة نیم*مربع تشكیل شده است. (این تركیب هشت*ضلعی و مربع ما را به یاد نقوش هشت*و*چهار در گره*سازی می*اندازد). مُدرس*ها دیوارهای بسته، سازة نمایان و هندسی، و بالاخره نورپردازی سقفی دارنـد. با این تمهیدات فضایی دلپذیر و آرامش*بخش پدید آمده كه می‎تواند مأمن دانشجویان باشد .[3]

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]

13) برش افقی یکی از واحدهای دربرگیرندۀ حجره*ها (راهنما: 1. مدخل ورودی از سمت باغ 2. حیاط میانی 3. اتاق خواب دانشجو 4. نشیمن مشترک 5. سرویس بهداشتی)
[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]

14) منظرۀ یکی از حیاط*های شش گوش حجره*ها

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]

15) تصویری از حیاط حجره*ها (طرح نما و جزئیات ساختمانی بخش حجره*ها، این بخش از مدرسۀ عالی مدیریت را بیش از قسمت*های دیگر رنگ و بوی سنتی می*بخشد.

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]

16) فضای داخلی یکی از کلاس*ها

كتابخانه
طرح كتابخانه در برش افقی به شكل چلیپایی است، كه نسبت به محور اصلی باغ به اندازة چهل*و*پنج درجه چرخیده است؛ چرخشی كه در منظر بیرونی بنا چندان به*چشم نمی*آید[4] . به بیان دیگر میان سازماندهی افقی بنا و واقعه‎ای كه در بعد سوم كتابخانه رخ می‎دهد تفاوتی هست. این نحوة طراحی كه در معماری سنّتی نیز مصادیقی دارد، شیرینكاری*های معماران تیمچه*ها و بازارهای سنـّتی را در ذهن تداعی می*كند . از طرفی باید به بنای چلیپایی*شكل و پنجره‎های بزرگی كه بین چهار عضو چلیپا قرارمی‎گیرند توجه كرد، كه گویی چشمان خود را به هشت سوی باغ كوچك مجموعه گشوده است؛ امری كه بر كوشك بودن این ساختمان دوباره مهر تأیید می*زند.

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]

17) برش افقی ساختمان مدرس*ها (راهنما: 1. ورودی از سمت باغ 2. هال ورودی 3. کلاس سمیناری 4. کلاس درس)

با آنكه كتابخانه ساختمانی دو طبقه است اما نمود بیرونی آن به صورت بنایی با یك طبقة بلند است. ستون*های بتنی بلند و بدون انقطاع نمای خارجی، دیوارهای یكپارچه آجری و پنجره*های كركره*ای تقریباً سرتاسری در احجام چهارگوشه، و سطوح یكدست شیشه‎ای در میانة نماهای كتابخانه، همگی تمهیداتی هستند كه برای این منظور اندیشیده شده*اند. صفحات كركره*ای یادشده علاوه بر فواید عملكردی ـ همچون تنظیم نور فضای داخلی ـ جداره*های بسته آجری و بتنی نما را نیز تلطیف می*كنند و وجهة خانگی*تری به بنا می*بخشند؛ ضمن آنكه در تقابل با سطوح شفاف شیشه*ای، نمود آنها را نیز قوی*تر می*كنند.

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]

18) نمایی از ساختمان کتابخانه- استفاده از قاب*های بتنی که سطوح آجری و شیشه*ای را در خود جای می*دهند و بهره*گیری از صفحات کرکره*ای، تمایل طراح را در بهره*گیری توامان از دو دستگاه طراحی «سنتی» و «مدرن» نشان می*دهد.

دیوارهای آجری نما كه به صورت مور*ّب به داخل فرو می‎روند و حجم شیشه‎ای عقب نشسته میان نما را قاب می*كنند نقاط مؤكّدی را رو به چهارسو می‎سازند. با آنكه این سطوح فرونشسته نما هیچگاه اعتباری همسنگ اعتبار ایوان*ها در ساختمان*های سنّتی پیدا نمی*كنند،اما در تقویت هیئت «كوشك*مانند» این بنا بسیار مؤثرند .[5] زمین مدرسه شیبی از جانب شرق به غرب دارد . ورود به باغ از بلندترین نقطه ـ از جانب شرق*ـ صورت می‎پذیرد؛ و فرد پس از ورود، برای رسیدن به كتابخانه باید بر روی شیب حركت كند و آرام*آرام به ترازی پائین‎تر برسد؛ امری كه می*تواند از اهمیت كوشك به عنوان نقطة اوج طرح بكاهد، و سابقه*ای هم در سنّت طراحی باغ های قدیمی ندارد. طراح برای رفع این مْعضل سكّویی در پای كوشك ساخته و ارتفاع آن را بیشتر كرده است ـ كه بر وسعت كوشك در میانة باغ نیز می*افزاید؛ و حتی آن را نسبت به باغ بیش از اندازه بزرگ جلوه می*دهد.
در طرح كتابخانه (چه در انتظام دو*بعدی و چه سه*بعدی) اشكال راستگوشه حاكمیت دارند. در استخوانبندیِ نما آجر حضور ندارد؛ در واقع چارچوب نما را خطوط قاطع سازة بتنی می‎سازد و آجر فقط در قالب صفحات تراش*خورده در سطحی محدود بینابین ستون‎ها را پر می‎كند. طرح كتابخانه در منظر بیرونی اگر چه صورت ساده و خلاصه*شدة كوشك سنّتی است، ولی با درنظر گرفتن نكاتی كه ذكر شد ـ همچون اختصار در تراش*ها و حذف اَشكال و خطوط مدورـ كمتر از حجره*ها به مصادیق سنتی شبیه بوده، و یك قدم به معماری مدرن نزدیك*تر شده است. فراموش نـكنـیـم كـه طراحی بر مبنای همنشین كردن پاره‎های بزرگِ كدر با پاره*های بزرگ شفاف اگر چه در معماری سنتی هم مصداق*هایی دارد، اما در آثار مدرن بسیار به چشم می‎خورد. با درنظر گرفتن محل استقرار كتابخانه در میانة میدان و متقابلاً پنهان شدن حجره*ها در پس دیوارهای پیرامونی، چنین تصور می*شود كه طراح در آشكار ساختن مصادیق «سنـّت» و«مدرنیزم» در طرح خود

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]


19) پلکان میانی در ساختمان کتابخانه – استقرار این پله به عنوان مظهری از حرکت و دینامیزم در میانۀ ساختمان کتابخانه، آن را به نقطۀ اوجی در طرح این بنا مبدل ساخته است و نشانه میل به «نمایش» فکر مدرن در قالبی «سنت*گرا» است.

نیز سلسله مراتبی را رعایت كرده است، و در این كار حجره*ها را ـ كه سنـّتی*ترین بخش*های این مجموعه*اند ـ تا حد*ّی در پرده نشانده است. در سازماندهی فضایی كتابخانه، نشستن چهار فضای مربع شكل متقارن پیرامون یك فضا و رو به*سوی آن، به آن فضای مركزی عزّت و اعتبار می‎بخشد، و طرحی مركزگرا به وجود می‎آورد [6]. نمایان كردن سازة منظم و هندسی سقف و پاشیدن نور بر پله‎ای كه در مركز فضا واقع است توسط نورگیر سقفی اهمیت و اعتبار این فضای میانی را دوچندان می‎كند.
استقرار راه*پله در مركز كتابخانه می‎تواند به معنای نمایش حركت در مركز، مقد*ّم دانستن حركت بر سكون، میل به عرضة مجسمه*ای در میان فضا ، تأكید بر ارتباط بصری طبقات، و بالاخره «نمایش فكر مدرن در قالب چارچوبی سنـّتی» باشد. این پله كه می‎توانست مطابق با الگوهای سنّتی در گوشه*وكنار فضا قرار گیرد اینك در میانة فضا نشسته است، گویی كلّ ساختمان كتابخانه به وجود آمده تا پله را به نمایش بگذارد؛ و به این ترتیب پله به نقطة اوج ساختمان تبدیل شده است. همچنانكه خود كتابخانه نیز با طرح چشمگیر و وسعتی كه دارد عنصر اصلی و مركزی بنای مدرسة عالی مدیریت و شاه*بیت طرح آن است.

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]

20) برش افقی ساختمان کتابخانه – همکف (راهنما: 1. ورودی از سمت باغ 2. مخزن کتاب 3. قرائتخانه 4. پلکان میانی)