بررسي رويکردي نو در نقش پردازي تزيينات گچي کرمان (اواخر قرن سيزدهم و اوايل قرن چهاردهم ه. ق.)

* دانشکده هنر و معماري صبا، دانشگاه شهيد باهنر کرمان



معماري کرمان در سه دهه اخير قرن سيزدهم و اوايل قرن چهاردهم، يعني با آغاز دوره حاکميت اسماعيل خان وکيل الملک دستخوش تغيير مي شود. بنياد عمارت هاي نو و مرمت عمارت هاي کهنه از جمله آستانه شاه نعمت اله ولي در همين دوره رخ مي دهد. مهم ترين عمارت هاي اين دوره را باغ ها تشکيل مي دهند. بنابراين رويکرد تزييني جديد متناسب با تزيينات ويژه اين گونه عمارت ها است. به همان نسبت که معماري اين دوران در خانه سازي و باغ سازي متاثر از معماري فرنگ است در تزيينات هم اين تاثير به وضوح آشکار است. از جمله نمود ويژه اين تاثير در نقش گچ بري هايي است که تقريبا در عمارت هاي مهم اين دوران تکرار شده است. از بررسي نقوش اين دوره آگاه مي شويم که تاثير نقوش فرنگي و حتي شمال آفريقا در کرمان به صورت آشکار نمود دارد. تا حدي که بعضي از نقوش عينا تکرار مي شوند. اگر چه ممکن است اين تاثير در راستاي رواج نظام مند نوعي تفکر متاثر از فرنگ نباشد.
همچنين در بررسي نقش پردازي تزيينات اين دوره روشن مي شود که انتخاب نقش بر مبناي نوع کاربرد بنا صورت نگرفته و نقوش معمولا از نقطه نظر نمادگرايي و نشانه شناسي در تعريف ماهيت بنا فاقد ارزش هستند و تنها جنبه تزييني آنها مورد توجه بوده است تا جايي که بعنوان مثال در نقوش جانوري استفاده شده در گچ بري ها، ماهي از واقعي ترين تا انتزاعي ترين شکل، نقش محوري تزيينات گچي اين دوره است. در حالي که مي دانيم ماهي از نمادهاي آشنا و با سابقه فرهنگي منطقه نيست.

كليد واژه: تزيينات معماري، کرمان، قاجار، گچ بري، ماهي

[تنها کاربران عضو سايت قادر به مشاهده لينک ها هستند. ]